RED de kolenwasserij van de steenkoolmijn van Beringen

De kolenwasserij maakt deel uit van de mijnsite van Beringen, een grote voormalige kolenmijn in Belgisch Limburg. De steenkoolmijn is een belangrijk voorbeeld van de grootschalige ontwikkelingen in de steenkoolwinning in Europa en de rest van de wereld in de 20e eeuw..
De bouw van deze grote kolenwasserij startte in 1923-1924 (kolenwasserij 1) en dit eerste deel werd later uitgebreid met kolenwasserijen 2,3 en 4. De vier delen vormen samen één massief gebouw in ijzer, staal, baksteen en glas, dat niet alleen de mijnsite maar ook heel de omgeving domineert.

De volledige steenkoolmijn van Beringen, met inbegrip van de vier delen van de kolenwasserij werden in 1993 en 1994 door de Vlaamse Regering wettelijk beschermd als monument.

In 2009 werd de herbestemming van de mijn toegewezen aan PPS-vennootschap, met als belangrijkste partner LRM (de Limburgse Reconversie Maatschappij - afhangend van de Vlaamse Overheid) samen met een aantal bouw- en vastgoedbedrijven. Deze besloten echter dat het behoud van de complete kolenwasserij niet mogelijk zou zijn en beslisten - zonder een grondige studie van de bouwgeschiedenis - tot de nakende sloop van steenkoolwasserij 1 en 3. Op het terrein van kolenwasserij I zou een parking aangelegd worden.

Net vóór de zomervakantie werd door de PPS-vennootschap een sloopvergunning aangevraagd voor kolenwasserij 1. Er werd ook aangekondigd dat zodra deze steenkoolwasserij 1 afgebroken is, ook de procedure om kolenwasserij 3 te slopen zal worden ingezet. Hoewel er een politieke overeenkomst over de afbraak leek te bestaan, is de wettelijke bescherming van het gebouw nog niet opgeheven en blijkbaar houdt het verzoek tot afbraak daar geen rekening mee.

Midden oktober werd de sloopvergunning geweigerd door de gemeenteraad van Beringen, omwille van de erfgoedwaarde van het gebouw en zijn beschermde status. De PPS-vennootschap diende echter een beroep in bij de Bestendige Deputatie van de provincie Limburg, die nu de zaak moet bestuderen en vóór 1 maart 2018 dient te beslissen. Er is intussen veel politieke druk en lobbywerk gaande om een slopingsvergunning los te weken.

Het afbreken van een groot deel van dit wettelijk beschermde gebouw miskent het belang van de integriteit van een historisch gebouw. De sloop van een eerste deel zou een gevaarlijk precedent kunnen scheppen voor verdere aantasting en vernietiging. Dat leidt tot het verlies van de waarde van de hele site. Het zal ook een gevaarlijk precedent scheppen voor andere beschermde gebouwen in Vlaanderen.
Het kan worden beschouwd als een verkeerd en slecht signaal aan het begin van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed 2018.
De kolenwasserij van de steenkoolmijn van Beringen is een van de 12 erfgoedlocaties die door een panel van experts op verschillende gebieden op de shortlist geplaatst werden van het ‘The 7 Most Endangered’-programma 2018. Dit is een programma van Europa Nostra, de toonaangevende erfgoedorganisatie in Europa, en het European Investment Bank Institute

De Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie vzw, platform van particuliere verenigingen en vrijwilligers die zich in Vlaanderen en Brussel inzetten voor behoud en ontsluiting van industrieel erfgoed, steunt volledig de acties voor behoud en herwaardering van dit zo belangrijke gebouw