Help Leyla Zana

Leyla Zana (born May 3, 1961), is a Kurdish female politician of Kurdish descent from Eastern Turkey, who was imprisoned for 10 years for speaking her native language of Kurdish in the Turkish Parliament after taking her parliamentary oath and for her political actions which were claimed to be against the unity of Turkey.

She was a member of pro-Kurdish Democratic Society Party for a short time. She is banned from joining any political party for five years with the Constitutional Court's decision to ban this party.

She was nominated for the Nobel Peace Prize in 1995 and in 1998 and was awarded the 1995 Sakharov Prize by the European Parliament, but was unable to collect it until her release in 2004.

She was born in May 1961, in Silvan near Diyarbakır, in the southeast of Turkey. When she was 14 years old, she was married to Mehdi Zana who was the mayor of Diyarbakır until the military coup d'état and a political prisoner after it.

In 1991 she became the first Kurdish woman to win a seat in the Turkish parliament. She created a scandal when she spoke Kurdish on the floor of the parliament after being sworn in, as speaking Kurdish in the public arena is a criminal offense in Turkey. The Kurdish language, even when spoken in private, had been illegal for decades in Turkey. Only in that year, 1991, was the Kurdish language finally legalized, though speaking Kurdish remained illegal in public spaces, as Zana was sworn in. Her remarks ended,

I swear by my honor and my dignity before the great Turkish people to protect the integrity and independence of the State, the indivisible unity of people and homeland, and the unquestionable and unconditional sovereignty of the people. I swear loyalty to the Constitution. I take this oath for the brotherhood between the Turkish people and the Kurdish people.

Only the final sentence of the oath was spoken in Kurdish: "I take this oath for the brotherhood between the Turkish people and the Kurdish people.

Although Zana's parliamentary immunity protected her, after she joined the Democracy Party, that party was banned and her immunity was stripped. In December 1994, along with four other Democracy Party MPs (Hatip Dicle, Selim Sadak and Orhan Dogan), she was arrested and charged with treason and membership in the armed Kurdistan Workers Party (PKK). The treason charges were not put before the court, and Zana denied PKK affiliation; but with the prosecution relying on witness statements allegedly obtained under torture, Zana and the others were sentenced to 15 years in prison. At her sentencing, she asserted,

This is a conspiracy. What I am defending is perfectly clear. I don’t accept any of these accusations. And, if they were true I’d assume responsibility for them, even if it cost me my life. I have defended democracy, human rights, and brotherhood between peoples. And I’ll keep doing so for as long as I live.

She was recognized as a Prisoner of conscience by Amnesty International. In 1994 she was awarded the Rafto Prize, and in 1995, was awarded the Sakharov Prize by the European parliament. She also won the Bruno Kreisky Award. In 1998 her sentence was extended because of a letter she had written that was published in a Kurdish newspaper, which allegedly expressed banned pro-separatist views. While in prison she published a book titled Writings from Prison.

With Turkey applying to become a member of the European Union, the EU repeatedly called for her release on human rights grounds, making its position clear by awarding Zana with the Sakharov Prize in 1995.

In 2001 the European Court of Human Rights ruled against Turkey after a review of her trial; although Turkey did not recognize the result, in 2003 a new harmonization law permitted retrials based on ECHR decisions. In 2002, a film named The Back of the World, directed by Spanish-Peruvian filmmaker Javier Corcuera, examined her case. In April 2004, in a trial which the defendants frequently boycotted, their convictions and sentences were reaffirmed. In June 2004, after a prosecutor requested quashing the prior verdict on a technicality, the High Court of Appeals ordered Zana and the others released.

In January 2005, the European Court of Human Rights awarded Zana and each of the other defendants 9000 € from the Turkish government, ruling Turkey had violated her rights of free expression. Zana and others announced the new political formation Democratic Society Movement (DTH). On August 17 2005, Democratic Society Party (DTP) was founded as the merger of Democratic People's Party (DEHAP) and DTH.

Recent political activities

As of 2007, Zana is active in human rights issues in Turkey and working in the new party she cofounded in 2005. One controversial idea is her proposal to reorganize Turkey into a set of federal states, one of them being Kurdistan.

In April 2008, Zana was sentenced to two years in prison by Turkish authorities for allegedly "spreading terrorist propaganda" by saying in a speech, "Kurds have three leaders, namely Massoud Barzani, Celal Talebanî and Abdullah Ocalan."[3] Massoud Barzani is the president of the Kurdistan federal region in Iraq, Celal Talabani is the ethnic Kurdish president of Iraq, and Abdullah Ocalan is the imprisoned Kurdish leader of PKK in Turkey .

In December 2008, Zana was sentenced to another 10 years in prison by the Turkish court. The court ruled that she had violated the Turkish penal code and the Turkish anti-terror law in nine different speeches. The European Union Turkey Civic Commission called on the European Union and the international community to take political action and strongly condemn Turkey for having convicted Leyla Zana to ten new years in prison. Leyla Zana released the following statement to the EUTCC:

“The case against me is a violation against freedom of thought, and represents a threat to every Kurd in Turkey. The decision of the court is just another way to repress, silence and punish the Kurds. The mentality governing this country is that problems can be resolved by anti democratic and repressive means and that unfair trial can provide political and social peace. But despite all this, our people will claim their legitimate rights, and will continue to struggle for this as long as it takes”.

On 28 July 2009, at the 4th Diyarbakir High Criminal Court, Leyla Zana was sentenced to 15 months in prison because of a speech she had made at SOAS in the University of London.

In December 2009, Turkey banned the DTP due to alleged links with the PKK and Leyla Zana as well as Ahmet Türk, Aysel Tuğluk, Nurettin Demirtaş, Selim Sadak and 30 other Kurdish politicians were banned from politics for 5 years

April 7, 2010, Turkish court sentenced Leyla Zana to 3 years in prison for supposedly spreading terrorist propaganda. But she later complaind about an unfair sentence and the kurdish people spooke up, so the court drop the charges.
one week ago Layla zana partisapated in the sekond Kurdish female national konferens in Hewler. may 24 the fifth suprem court sentenced Layla zana to 10 years in prison. The suprem court claimed that Leyla zana had advertised for PKK (PKK is Kurdish parti fighting for justice and human rigths for the kurdish people, that Tyrkia cals a terrorist organisation).
This is the truht for Kurds. whenever a Kurdish politician talks about their rights, the gouverments in Tyrkia, Iran, Syria and Irak makes falce accusations to try to pin down their rights and their strenght.
SUPORT LAYLA ZANA WHIT SIGNING THIS PETITION

لەیلا زانا
لەیلا زانا لەدایکبووی ٣ی مەی ١٩٦١ی زایینی ژنە سیاسەتوانی کوردی ڕۆژهەڵاتی تورکیایە کە بۆ ماوەی ١٠ ساڵان لە لایان حکومەتی تورکیا زیندانی کرا بە هۆی چالاکیە سیاسییەکانی و ئەوە کە بە زمانی زگماکی خۆی لە پارلەمانی تورکیا دا، سوێندی وەفاداری خۆی خوارد. لەیلا زانا بۆ ماوەیەکی کورت-خایەن ئەندامی حیزبی دێموکراتی کۆمەڵگەی کوردستانی بوو. لەیلا زانا بە هۆی بڕیاری یاسایی دادگای تورکیا بۆ ماوەی پێنج ساڵ ڕێگەی چالاکی ڕامیاری لێ گیرا و حیزبەکەش نایاسایی ڕاگەیاندرا.
لەیلا زانا کاندیدی خەڵاتی ئاشتی نۆبێل لە ساڵی ١٩٩٥ی زایینی بوو و لە ساڵەکانی ١٩٩٥ و ١٩٩٨ی زایینی خەڵاتی ساخارۆفی لە لایان پارلەمانی ئەرووپا پێ پێشکەش کرا، بەڵام نەیتوانی وەریان بگرێ تا ساڵی ٢٠٠٤ی زایینی ئازاد کرا.

لە بەر گرتوو:
١.ژیاننامە
٢.چالاکی رامیاری
٣.سەرچاوەکان
٤.بەستەری زیاتر

ژیاننامە
لەیلا زانا لە مانگی مەی ساڵی ١٩٦١ی زایینی لە سیلوان لە نزیکی شاری دیاربەکر لە باشووری ڕۆژهەڵاتی تورکیا لە دایک بوو. کاتێک لەیلا لە تەمەنی ١٤ ساڵی دابوو دەگەڵ مەهدی زانا کە قایم مەقامی دیاربەکر بوو ژیانی هاوبەشی پێک هێنا تا ئەو کاتە کە کودەتای چەکداری لە تورکیا ڕووی دا و لەیلا زاناش بوو بە زیندانی سیاسی.
لەیلا زانا لە ساڵی ١٩٩١ی زایینی وەک یەکەم ژنی کرد بوو کە توانی کورسی لە پارلەمانی تورکیا بە دەست بهێنێت. لەیلا زانا لە کاتێک دا کە لە تورکیا دا قسە کردن بە زمانی کوردی نایاسایی بوو، بە زمانی کوردی قسەی کرد و ئەمە بوو بە هۆکار تا هات و هاوارێکی زۆری لە سەر ساز بێت.
زمانی کوردی تەنانەت لە کاتی قسە کردنی تایبەتیش دا بۆ دەیان ساڵ نایاسیی بوو. تەنیا لەم ساڵە دا لە ساڵی ١٩٩١ی زایینی دا، زمانی کوردی و بەکار هێنانی بوو بە یاسایی، بەڵام سەرەڕای ئەمەش لە شوێنە گشتییەکان هەر نایاسایی بوو . لە لەیلا زانا لە کۆتایی قسەکانی دا بە زمانی کوردی وتی:
من شانازی ئەوەم هەیە کە بۆ پاراستنی تەواوەتی سنووری تورکیا و پاراستنی سەربەخۆیی وڵات و یەکگرتوویی خەڵک و سەروەری تەواوی خەڵک سوێند دەخۆم کە وەفادار بم بە یاسای بنەڕەتی و برایەتی و یەکسانی نەتەوەی تورک و کورد.
تەنیا ئەم بەشەی کۆتایی بە زمانی کوردی بوو کە وتی: من ئەم سوێندە بۆ برایەتی گەلی کورد و تورک دەخۆم.
سەرەڕای ئەوە کە لەیلا زانا مافی پارلەمەنتاری وەک بەرگری هەبوو، بەڵام حیزبەکەی نایاسایی ڕاگەیەندرا و ئاسایەشی خۆشی کەوتە بەر مەترسێوە. لەیلا زانا لە ساڵی ١٩٩٤ی زایینی دەگەڵ چوار نوێنەری دیکەی حیزبەکەی کە بریتی بوون لە هاتیپ دیجلە، سەلیم ساداک و ئۆرهان دۆغان بە تۆمەتی خەیانەت بە نیشتمان و ئەندام بوونیان لە پارتی کرێکارانی کوردستان دەستبەسەر کرا. ئەم تۆمەتانەی کە لە سەر لەیلا زانا هەبوو لە کاتی دادگا-کردنی دا نەهاتنە بەرباس و لەیلا زانا پێوەندی خۆی دەگەڵ پارتی کرێکارانی کوردستان رەت کردەوە بەڵام بڕیاری دادوەر بە پێی بڕوا بە شایەت کە لە ژێر ئەشکەنجە شایەتی دابوو درا و لەیلا زانا و ئەوانی دیکە بۆ ١٥ ساڵ زیندان مەحکوم کران. لە کاتێک دا کە بڕیار درا، لەیلا زانا وتی: ئەمە پیلانە. ڕوون ئاشکرایە کە من چیم. من هیچکام لەم تاوانانە قەبوڵ ناکەم. وە ئەگەر ئەمانە ڕاست بوایە من بەرپرسیاری هەموویانم وە ئەستۆ دەگرت، هەرچەند بە نرخی ژیانم تەواو دەبوو. من بەرگریم لە دێموکراسی، مافی مرۆڤ و برایەتیم لە نێوان خەڵک کردۆ و بەردەوام هەوڵی بۆ دەدەم تا ئەو کاتەی کە زیندوو بم. رێکخراوی نێونەتەوەیی ئەمنستی لەیلا زانای بە زیندانی ویژدان ناساند. ئەو لە ساڵی ١٩٩٤ی زایینی خەڵاتی رافتۆی پێ بەخشرا و لە ساڵی ١٩٩٥ی زایینی دا خەڵاتی ساخارۆفی لە لایان پارلەمانی ئەورووپا پێ درا. لەیلا زانا هەروەها خەڵاتی بروونۆ کرێسکای پێ بەخشرا.
لەیلا زانا لە ساڵی ١٩٩٨ی زایینی بڕیاری زۆرتری لە سەر درا بە هۆی ئەوە نامەیەکی نووسیبوو کە بۆچوونی جیاخوازی تێدا بوو و لە یەکێک لە ڕۆژنامەکانی کوردی دا بڵاو ببۆوە. هاوکات کە لە زیندان دابوو، پەرتووکێکی بڵاو کردەوە لە ژێر ناوی نووسین لە زیندان را. بە پێی داواکاری بەردەوامی تورکیا بۆ بە ئەندام-بوونی لە یەکێتی ئەورووپا دا، یەکێتی ئەورووپا بەردەوام بۆ ئازادی لەیلا زانا لە سەر بنەمای مافی مرۆڤ هەڵوێستیان دەربڕی و بۆ ڕوونتر-کردنی هەڵوێستی خۆیان، خەڵاتی ساخارۆفیان لە ساڵی ١٩٩٥ی زایینی بە لەیلا بەخشی.
لە ساڵی ٢٠٠١ی زایینی دادگای مافی مرۆڤی ئەورووپا پاش لێکۆڵینەوەی خۆی بڕیاری دژ بە حکومەتی تورکیا دا، هەر چەند تورکیا ئەم بڕیارەی بە فەرمی نەناسی. لە ساڵی ٢٠٠٣ی زایینی بە پێی یاسای نوێ دەبا پێداچوونەوە بە سەر بڕیاری دادگای تورکیا کرابا.
لە ساڵی ٢٠٠٢ی زایینی خاویەر کۆرکویرا، فیلم-چێکەری سپانی فیلمێکی لە ژێر ناوی گەڕانەوە لە جیهان را سازکرد و کێشەی لەیلا زانای خستە بەر لێکدانەوە. لە آوریلی ساڵی ٢٠٠٤ی زایینی لە دادگایەک دا کە تاوانباران بەشداری نەبوون، تۆمەتەکان و حوکمەکان دووپات بوونەوە. لە مانگی ژۆئەنی ساڵی ٢٠٠٤ی زایینی، پاش داوای دادوەری باڵا بۆ پێداچوونەوەی بڕیاری دادگا، حوکمی ئازاد کردنی لەیلا زانا و ئەوانیتر درا.
لە ژانواری ساڵی ٢٠٠٥ی زایینی، دادگای مافی مرۆڤی ئەورووپا بڕی ٩٠٠٠ ئەورۆی بە لەیلا و هاوڕێیانی بەخشی کە لە لایان وڵاتی تورکیا دەبوایە درابا، بە هۆی ئەوە کە تورکیا مافی ئازادی دەربڕینی لێ پێشێل کردبوون. پاشان لەیلا زانا و ئەوانیتر ڕێکخراوی نوێ خۆیان لە ژێر ناوی بزوتنەوەی دێموکراتیکی کۆمەڵگە ڕاگەیاند.
لە ١٧ی ئەوتی ساڵی ٢٠٠٥ی زایینی، پارتی ئەنجومەنی دێموکراتیک ( دە تە پە ) بە تێکەڵ-بوونی حیزبی دێموکراتیکی گەل و دە تە هە دامەزرا.
لە ساڵی ٢٠٠٧ی زایینی را لەیلا زانا وەک چالاکوانی مافی مرۆڤ لە تورکیا لە حیزبی نوێ دا دەستی بە کار کرد کە لە ساڵی ٢٠٠٥ی زایینی دامەزرابوو.
لەیلا زانا وەک فکرەیەک بۆ نوێ-کردنەوەی ڕێکخستنی تورکیا، پێشنیاری ئەوەی دا کە تورکیا لە دابەشکردنی پارێزگاکان دا لە شێوەی فێدراڵی کەڵک وەربگرێ و یەکێک لە پارێزگاکان ناوی کوردستان بێ، کە ئەمە باسێکی هاڵۆزی لێ ساز بوو.
لەیلا زانا لە آپریلی ساڵی ٢٠٠٨ بۆ ماوەی دوو ساڵ زیندان لە لایان حکومەتی تورکیا مەحکوم کرا بە تۆمەتی ئەوە کە چەمکی تێرۆریزمی بڵاو کردۆتەوە بە وتنی ئەمە کە: کوردەکان سێ سەرۆکیان هەیە، مەسعود بارزانی، جەلال تاڵەبانی و عەبدۆللا ئۆجالان.
مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستانە لە عێراق دا، جەلال تاڵەبانی سەرۆک کۆماری کوردە لە عێراق و عەبدۆللا ئۆجالان سەرۆکی پەکەکە لە تورکیایە کە زیندانیە.
لە دێسەمبری ٢٠٠٨ی زایینی حوکمی ١٠ ساڵ زیندان بۆ لەیلا زانا لە لایان دادگای تورکیاوە بڕاوە.
دادگا بڕیاری دا کە لەیلا زانا یاساکانی تورکیای پێشێل کردۆ و هەیئەتی کەیفەری تورکیا لە ٩ وتار لە سەر ئەم بڕیارە دوا.
کۆمیسیۆنی یەکگرتوویی تورکیا-ئەوروپا و کۆمەڵگەی نێونەتەوەیی بۆ چالاکی ڕامیاری، دژایەتی خۆیان بە توندی لە بەرانبەر حوکمی دە ساڵ زیندانی لەیلا زانای دەربڕی.
لەیلا زانا ئەم وتارەی لە EUTCC پێشکەش کرد:
پەروەندەی من دژایەتی دەگەڵ ئازادی بیر و ڕایە و ئەمە دەسەلمینێت کە هەڕەشە لە سەر هەر کوردێک لە تورکیا دا هەیە. بڕیاری دادگا شێوەیەکی دیکەیە لە سەرکوت-کردن- دەم-بەستن و تەنبێ-کردنی کوردەکان. فکری زاڵ بە سەر وڵاتی تورکیایە کە لە ڕێگەی نادێموکراتیک و سەرکوتکرانە و بڕیاری نا-عادڵانە بە واتای ڕێگا چارە بۆ ئاشتی ڕامیاری و کۆمەڵایەتی کەڵک وەردەگرێت.
بەڵام سەرەڕای ئەوەش، خەڵک بۆ مافەکانی پێناسە-کراوی خۆیان، بەردەوام تا هەر چەند کە کات بخایەنێت، خەبات دەکەن.
لە ڕێکەوتی ٢٨ی ژانویەی ساڵی ٢٠٠٩ی زایینی، لە دادگای باڵای چوارەمی جەنایاتی دیاربەکر، لەیلا زانا بۆ ماوەی ١٥ مانگ بڕیاری زیندانی لە سەر درا بە هۆی ئەم وتارەی کە لە زانکۆی لەندەن پێشکەشی کردبوو.
لە دێسەمبری ساڵی ٢٠٠٩ی زایینی، دەتەپە بە تاوانی پێوەندی دەگەڵ پەکەکە نایاسایی ڕاگەیاندرا و و لەیلا زانا و ئەحمەد تورک و ئایسەل تووغلوک و نورەددین دەمیرتاش و سەلیم ساداک و ٣٠ سیاسەتوانی دیکەی کورد بۆ ماوەی ٥ ساڵان مافی چالاکی سیاسیان لێ وەرگیرا.
لە ٧ی ئاپریلی ٢٠١٠ی زایینی، دادگای تورکیا لەیلا زانای بە تۆمەتی بڵاوکردنەوەی فکری تێرۆریستی بۆ ماوەی ٣ ساڵ حوکمی زیندان داوە. بەڵام لە دواییدا بە هۆی پشتیوانی نەتەوەی کرد و پێداچوونەوەی حوکمی دادگا، لەیلا ئەو سێ ساڵەی لە سەر لاچوو.
حەوتوویەک پێش لەیلا زانا لە دووهەمین کۆنفرانسی ژنانی کورد لە هەولێر بەشداری کرد. ٢٤ی مەی ٢٠١٢ی زایینی لەیلا زانا لە لایەن لقی پێنجی دادگای سزای باڵای دیاربەکر بە تۆمەتی پاڵپشتی لە پ.ک.ک بە ١٠ سال زیندان حوکم دراوە (پ.ک.ک پارتێکی کوردییە کە خەبات بۆ عەداڵەت و مافی مرۆڤی کورد دەکا، لە کاتێکدا حکومەتی تورکیا بە ڕێکخراوێکی تێڕۆریستی ناو دەبا). ئەمە ڕاستی ڕەوشی کوردانە. کاتێک کە سیاسەتوانانی کورد سەبارەت بە مافی خۆیان قسە دەکەن، حکومەتەکانی عێراق، تورکیا، سوریا و عێراق هەوڵ دەدەن تا بە تۆمەتی ساختە و ناڕاست، ماف و هێزیان پێشێل بکەن.
پشتیوانی خۆت بە ئیمزای ئەم پێتیشێنە لە لەیلا زانا دەرببڕە.